تَنزِیلُ ٱلۡكِتَـٰبِ مِنَ ٱللَّهِ ٱلۡعَزِیزِ ٱلۡحَكِیمِ ﴿٢﴾
نزول [این] کتاب از جانب الله شکست‌ناپذیرِ حکیم است.
إِنَّ فِی ٱلسَّمَـٰوَ ٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ لَـَٔایَـٰتࣲ لِّلۡمُؤۡمِنِینَ ﴿٣﴾
به راستى كه در آسمان‌ها و زمین، نشانه‌هایى [از قدرت الهى] براى مؤمنان [پدیدار] است.
وَفِی خَلۡقِكُمۡ وَمَا یَبُثُّ مِن دَاۤبَّةٍ ءَایَـٰتࣱ لِّقَوۡمࣲ یُوقِنُونَ ﴿٤﴾
و [نیز] در آفرینش خودتان و موجودات زنده‌اى كه [در زمین] پراكنده مى‌سازد، نشانه‌هایى [از توان و تدبیر الله] برای اهل یقین [آشکار] است.
وَٱخۡتِلَـٰفِ ٱلَّیۡلِ وَٱلنَّهَارِ وَمَاۤ أَنزَلَ ٱللَّهُ مِنَ ٱلسَّمَاۤءِ مِن رِّزۡقࣲ فَأَحۡیَا بِهِ ٱلۡأَرۡضَ بَعۡدَ مَوۡتِهَا وَتَصۡرِیفِ ٱلرِّیَـٰحِ ءَایَـٰتࣱ لِّقَوۡمࣲ یَعۡقِلُونَ ﴿٥﴾
و در گردش پیاپى شب و روز و رِزقى كه الله [به صورت باران] از آسمان مى‌فرستد و با آن، زمین را پس از خزان و خشكى‌اش زنده می‌سازد؛ و [نیز] در گردش بادها، نشانه‌هایى [از قدرت پروردگار،] برای خردورزان است.
تِلۡكَ ءَایَـٰتُ ٱللَّهِ نَتۡلُوهَا عَلَیۡكَ بِٱلۡحَقِّۖ فَبِأَیِّ حَدِیثِۭ بَعۡدَ ٱللَّهِ وَءَایَـٰتِهِۦ یُؤۡمِنُونَ ﴿٦﴾
[ای پیامبر،] اینها آیات و [نشانه‌های] الهی است كه به‌حق بر تو مى‌خوانیم. [به راستی، مشرکان] پس از [سخن] الله و آیاتش، كدام سخن را باور مى‌كنند؟
یَسۡمَعُ ءَایَـٰتِ ٱللَّهِ تُتۡلَىٰ عَلَیۡهِ ثُمَّ یُصِرُّ مُسۡتَكۡبِرࣰا كَأَن لَّمۡ یَسۡمَعۡهَاۖ فَبَشِّرۡهُ بِعَذَابٍ أَلِیمࣲ ﴿٨﴾
[آن کافری] كه آیات الهی را كه بر او خوانده مى‌شود، مى‌شنود؛ ولى متكبرانه بر مخالفت اصرار دارد؛ گویى آنها را نشنیده است؛ پس او را به عذابى دردناک بشارت بده.
وَإِذَا عَلِمَ مِنۡ ءَایَـٰتِنَا شَیۡـًٔا ٱتَّخَذَهَا هُزُوًاۚ أُوْلَـٰۤىِٕكَ لَهُمۡ عَذَابࣱ مُّهِینࣱ ﴿٩﴾
[همان کسی که] چون بر گوشه‌اى از آیات ما واقف شود، آن را به سُخره مى‌گیرد. آنان عذابى خفت‌بار [در پیش] دارند.
مِّن وَرَاۤىِٕهِمۡ جَهَنَّمُۖ وَلَا یُغۡنِی عَنۡهُم مَّا كَسَبُواْ شَیۡـࣰٔا وَلَا مَا ٱتَّخَذُواْ مِن دُونِ ٱللَّهِ أَوۡلِیَاۤءَۖ وَلَهُمۡ عَذَابٌ عَظِیمٌ ﴿١٠﴾
پیش رویشان دوزخ است؛ و دستاوردشان و [یاوران و] كارسازانى كه به جاى الله برگزیده‌اند، هیچ سودی به حالشان نخواهند داشت؛ و عذابى سهمگین [در پیش] دارند.
هَـٰذَا هُدࣰىۖ وَٱلَّذِینَ كَفَرُواْ بِـَٔایَـٰتِ رَبِّهِمۡ لَهُمۡ عَذَابࣱ مِّن رِّجۡزٍ أَلِیمٌ ﴿١١﴾
این [قرآن، موجبِ] هدایت است؛ و كسانى كه آیات پروردگارشان را انكار می‌كنند، عذابی از سخت‌ترین عذاب‌های دردناک [دوزخ را در پیش] دارند.
۞ ٱللَّهُ ٱلَّذِی سَخَّرَ لَكُمُ ٱلۡبَحۡرَ لِتَجۡرِیَ ٱلۡفُلۡكُ فِیهِ بِأَمۡرِهِۦ وَلِتَبۡتَغُواْ مِن فَضۡلِهِۦ وَلَعَلَّكُمۡ تَشۡكُرُونَ ﴿١٢﴾
الله همان ذاتی است كه دریاها را در خدمت شما گماشت تا کشتی‌ها به فرمانش در آن حرکت کنند و [شما بتوانید] از فضل او [روزى] بجویید؛ باشد که شکر به جای آورید.
وَسَخَّرَ لَكُم مَّا فِی ٱلسَّمَـٰوَ ٰتِ وَمَا فِی ٱلۡأَرۡضِ جَمِیعࣰا مِّنۡهُۚ إِنَّ فِی ذَ ٰلِكَ لَـَٔایَـٰتࣲ لِّقَوۡمࣲ یَتَفَكَّرُونَ ﴿١٣﴾
آنچه را در آسمان‌ها و زمین است، از [رحمت] خویش در خدمت شما گماشت؛ كه در این [امر،] نشانه‌هایی [از لطف و قدرت الهی] برای اندیشمندان است.
قُل لِّلَّذِینَ ءَامَنُواْ یَغۡفِرُواْ لِلَّذِینَ لَا یَرۡجُونَ أَیَّامَ ٱللَّهِ لِیَجۡزِیَ قَوۡمَۢا بِمَا كَانُواْ یَكۡسِبُونَ ﴿١٤﴾
[ای پیامبر] به مؤمنان بگو: «از كسانى كه به روزهاى الله [= روزهای پیروزی بر کفر و گرفتن انتقام از مشرکان] امیدى ندارند، درگذرند تا [الله در زمان مشخص، هر] گروهى را در برابر آنچه که انجام داده‌اند سزا دهد».
مَنۡ عَمِلَ صَـٰلِحࣰا فَلِنَفۡسِهِۦۖ وَمَنۡ أَسَاۤءَ فَعَلَیۡهَاۖ ثُمَّ إِلَىٰ رَبِّكُمۡ تُرۡجَعُونَ ﴿١٥﴾
هر کس کار شایسته‌ای انجام دهد، به سود خود و هر کس کار بدى كند، به زیان خود كرده است؛ آنگاه [براى محاسبه و جزا] به پیشگاه پروردگارتان بازگردانده مى‌شوید.
وَلَقَدۡ ءَاتَیۡنَا بَنِیۤ إِسۡرَ ٰۤءِیلَ ٱلۡكِتَـٰبَ وَٱلۡحُكۡمَ وَٱلنُّبُوَّةَ وَرَزَقۡنَـٰهُم مِّنَ ٱلطَّیِّبَـٰتِ وَفَضَّلۡنَـٰهُمۡ عَلَى ٱلۡعَـٰلَمِینَ ﴿١٦﴾
به بنی‌اسرائیل، کتاب [تورات و انجیل] و [علمِ] داوری [بین مردم] و نبوت بخشیدیم و از نعمت‌های پاكیزه، روزی‌شان دادیم و آنان را [به موهبت توحید] بر مردم زمانه برترى بخشیدیم؛
وَءَاتَیۡنَـٰهُم بَیِّنَـٰتࣲ مِّنَ ٱلۡأَمۡرِۖ فَمَا ٱخۡتَلَفُوۤاْ إِلَّا مِنۢ بَعۡدِ مَا جَاۤءَهُمُ ٱلۡعِلۡمُ بَغۡیَۢا بَیۡنَهُمۡۚ إِنَّ رَبَّكَ یَقۡضِی بَیۡنَهُمۡ یَوۡمَ ٱلۡقِیَـٰمَةِ فِیمَا كَانُواْ فِیهِ یَخۡتَلِفُونَ ﴿١٧﴾
و در امر [بازشناسی حق از باطل]، آیات روشنى در اختیارشان قرار دادیم؛ پس اختلاف نکردند مگر بعد از اینکه علم [و آگاهی] برایشان حاصل شد [و حجت بر آنان اقامه گشت، آنگاه] به سبب برتری‌جویی [و حسادتی] كه بینشان بود، اختلاف ورزیدند؛ قطعاً، پروردگارت روز قیامت دربارۀ آنچه [در دنیا] راجع به آن اختلاف می‌ورزیدند میان آنان داورى خواهد كرد.
ثُمَّ جَعَلۡنَـٰكَ عَلَىٰ شَرِیعَةࣲ مِّنَ ٱلۡأَمۡرِ فَٱتَّبِعۡهَا وَلَا تَتَّبِعۡ أَهۡوَاۤءَ ٱلَّذِینَ لَا یَعۡلَمُونَ ﴿١٨﴾
آنگاه تو را بر روشی [روشن و كامل] از امر [دین] قرار دادیم؛ پس پیرو همان راه باش و از هوس‌های نادانان پیروى نكن.
إِنَّهُمۡ لَن یُغۡنُواْ عَنكَ مِنَ ٱللَّهِ شَیۡـࣰٔاۚ وَإِنَّ ٱلظَّـٰلِمِینَ بَعۡضُهُمۡ أَوۡلِیَاۤءُ بَعۡضࣲۖ وَٱللَّهُ وَلِیُّ ٱلۡمُتَّقِینَ ﴿١٩﴾
آنان در برابر [عذاب] الله هیچ نفعی براى تو ندارند؛ ستمکاران [یاور و] كارساز یكدیگرند؛ و الله كارسازِ پرهیزگاران است.
هَـٰذَا بَصَـٰۤىِٕرُ لِلنَّاسِ وَهُدࣰى وَرَحۡمَةࣱ لِّقَوۡمࣲ یُوقِنُونَ ﴿٢٠﴾
این [قرآن] مایۀ بصیرت مردم است و هدایت و رحمتی برای اهل یقین است.
أَمۡ حَسِبَ ٱلَّذِینَ ٱجۡتَرَحُواْ ٱلسَّیِّـَٔاتِ أَن نَّجۡعَلَهُمۡ كَٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّـٰلِحَـٰتِ سَوَاۤءࣰ مَّحۡیَاهُمۡ وَمَمَاتُهُمۡۚ سَاۤءَ مَا یَحۡكُمُونَ ﴿٢١﴾
آیا كسانى كه مرتكب کارهای ناشایست شدند، پنداشته‌اند كه آنان را مانند کسانی قرار می‌دهیم که ایمان آورده و کارهای نیک انجام داده‌اند، به گونه‌اى كه زندگى و مرگشان [با آنان] یكسان باشد؟ چه بد داوری می‌کنند!
وَخَلَقَ ٱللَّهُ ٱلسَّمَـٰوَ ٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ بِٱلۡحَقِّ وَلِتُجۡزَىٰ كُلُّ نَفۡسِۭ بِمَا كَسَبَتۡ وَهُمۡ لَا یُظۡلَمُونَ ﴿٢٢﴾
الله آسمان‌ها و زمین را [هدفمند و] به‌حق آفرید تا [همه آزمایش شوند] و جزاى دستاوردهاى همه [بندگان] داده شود؛ بدون آنكه ظلمی به آنان شود.
أَفَرَءَیۡتَ مَنِ ٱتَّخَذَ إِلَـٰهَهُۥ هَوَىٰهُ وَأَضَلَّهُ ٱللَّهُ عَلَىٰ عِلۡمࣲ وَخَتَمَ عَلَىٰ سَمۡعِهِۦ وَقَلۡبِهِۦ وَجَعَلَ عَلَىٰ بَصَرِهِۦ غِشَـٰوَةࣰ فَمَن یَهۡدِیهِ مِنۢ بَعۡدِ ٱللَّهِۚ أَفَلَا تَذَكَّرُونَ ﴿٢٣﴾
آیا آن كسی را دیده‌ای كه آگاهانه هواى نفسش را به جاى معبود خود نشانده [و تسلیم آن شده] است؟ الله نیز او را گمراه ساخت و بر گوش و دلش مُهر [غفلت] نهاد و بر دیده‌اش پرده‌اى كشید؛ [اگر الله هدایتش نکند،] پس از الله چه كسى هدایتش خواهد كرد؟ آیا پند نمى‌گیرید؟
وَقَالُواْ مَا هِیَ إِلَّا حَیَاتُنَا ٱلدُّنۡیَا نَمُوتُ وَنَحۡیَا وَمَا یُهۡلِكُنَاۤ إِلَّا ٱلدَّهۡرُۚ وَمَا لَهُم بِذَ ٰلِكَ مِنۡ عِلۡمٍۖ إِنۡ هُمۡ إِلَّا یَظُنُّونَ ﴿٢٤﴾
[مشرکان] می‌گویند: «جز زندگى دنیاى ما هیچ [خبرى] نیست؛ زندگى مى‌كنیم و مى‌میریم؛ و این گردشِ روزگار است كه ما را به كامِ مرگ مى‌برد». آنان در مورد این [امر،] ناآگاه هستند و فقط از حدس و گمان پیروی می‌کنند.
وَإِذَا تُتۡلَىٰ عَلَیۡهِمۡ ءَایَـٰتُنَا بَیِّنَـٰتࣲ مَّا كَانَ حُجَّتَهُمۡ إِلَّاۤ أَن قَالُواْ ٱئۡتُواْ بِـَٔابَاۤىِٕنَاۤ إِن كُنتُمۡ صَـٰدِقِینَ ﴿٢٥﴾
و چون آیات روشنگر ما [در مورد قیامت] بر آنان خوانده می‌شود، دلیل [انكار]شان فقط این است كه مى‌گویند: «اگر راست مى‌گویید، نیاکانمان را [زنده کنید و] بازگردانید».
قُلِ ٱللَّهُ یُحۡیِیكُمۡ ثُمَّ یُمِیتُكُمۡ ثُمَّ یَجۡمَعُكُمۡ إِلَىٰ یَوۡمِ ٱلۡقِیَـٰمَةِ لَا رَیۡبَ فِیهِ وَلَـٰكِنَّ أَكۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا یَعۡلَمُونَ ﴿٢٦﴾
[ای پیامبر، به آنان] بگو: « الله است كه شما را حیات مى‌بخشد و مرگ مى‌دهد؛ آنگاه شما را در روز قیامت ـ که هیچ تردیدی در [وقوع] آن نیست ـ جمع مى‌كند؛ ولى بیشتر مردم [این حقیقت را] نمى‌دانند».
وَلِلَّهِ مُلۡكُ ٱلسَّمَـٰوَ ٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۚ وَیَوۡمَ تَقُومُ ٱلسَّاعَةُ یَوۡمَىِٕذࣲ یَخۡسَرُ ٱلۡمُبۡطِلُونَ ﴿٢٧﴾
فرمانروایی آسمان‌ها و زمین از آنِ الله است و روزی که قیامت برپا شود، اهل باطل زیانکار خواهند بود.
وَتَرَىٰ كُلَّ أُمَّةࣲ جَاثِیَةࣰۚ كُلُّ أُمَّةࣲ تُدۡعَىٰۤ إِلَىٰ كِتَـٰبِهَا ٱلۡیَوۡمَ تُجۡزَوۡنَ مَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ ﴿٢٨﴾
[در آن روز] هر گروهى را [از وحشت حساب و جزا، خوار و] به‌زانودرآمده مى‌بینى؛ همه را براى [گرفتن] نامۀ اعمالشان فرامی‌خوانند [و به آنان خطاب می‌شود:] «امروز شما در برابر آنچه كرده‌اید، جزا مى‌بینید.
هَـٰذَا كِتَـٰبُنَا یَنطِقُ عَلَیۡكُم بِٱلۡحَقِّۚ إِنَّا كُنَّا نَسۡتَنسِخُ مَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ ﴿٢٩﴾
این نامۀ [اعمالِ شما نزد] ماست كه به‌حق بر شما گواهى مى‌دهد. ما [تمام] اعمالی را که انجام می‌دادید [دقیقاً] ثبت مى‌كردیم.
فَأَمَّا ٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّـٰلِحَـٰتِ فَیُدۡخِلُهُمۡ رَبُّهُمۡ فِی رَحۡمَتِهِۦۚ ذَ ٰلِكَ هُوَ ٱلۡفَوۡزُ ٱلۡمُبِینُ ﴿٣٠﴾
مؤمنان نیكوكار را پروردگارشان مشمول رحمت خویش قرار خواهد داد. این همان كامیابى آشكار است».
وَأَمَّا ٱلَّذِینَ كَفَرُوۤاْ أَفَلَمۡ تَكُنۡ ءَایَـٰتِی تُتۡلَىٰ عَلَیۡكُمۡ فَٱسۡتَكۡبَرۡتُمۡ وَكُنتُمۡ قَوۡمࣰا مُّجۡرِمِینَ ﴿٣١﴾
ولى [به] کافران [خطاب می‌شود:] «مگر نه این بود كه در برابر آیات من كه بر شما عرضه مى‌شد، گردنكشى مى‌كردید و گروهى بزهكار بودید؟
وَإِذَا قِیلَ إِنَّ وَعۡدَ ٱللَّهِ حَقࣱّ وَٱلسَّاعَةُ لَا رَیۡبَ فِیهَا قُلۡتُم مَّا نَدۡرِی مَا ٱلسَّاعَةُ إِن نَّظُنُّ إِلَّا ظَنࣰّا وَمَا نَحۡنُ بِمُسۡتَیۡقِنِینَ ﴿٣٢﴾
و چون گفته می‌شد: "وعدۀ الله حق است و [در وقوع] قیامت هیچ تردیدی نیست"، می‌گفتید: "نمی‌دانیم قیامت چیست؛ [آن را] توهّمی بیش نمی‌دانیم و به یقین نرسیده‌ایم"».
وَبَدَا لَهُمۡ سَیِّـَٔاتُ مَا عَمِلُواْ وَحَاقَ بِهِم مَّا كَانُواْ بِهِۦ یَسۡتَهۡزِءُونَ ﴿٣٣﴾
رفتار زشتشان بر آنان آشكار مى‌شود و عذابى كه آن را مسخره مى‌كردند، دامنگیرشان خواهد شد.
وَقِیلَ ٱلۡیَوۡمَ نَنسَىٰكُمۡ كَمَا نَسِیتُمۡ لِقَاۤءَ یَوۡمِكُمۡ هَـٰذَا وَمَأۡوَىٰكُمُ ٱلنَّارُ وَمَا لَكُم مِّن نَّـٰصِرِینَ ﴿٣٤﴾
[به آنان] گفته می‌شود: «امروز شما را [در عذاب دوزخ] رها می‌کنیم؛ چنان كه شما [نیز در دنیا نسبت] به دیدار امروز بی‌اعتنا بودید؛ و جایگاهتان آتش است و هیچ یاورى نخواهید داشت.
ذَ ٰلِكُم بِأَنَّكُمُ ٱتَّخَذۡتُمۡ ءَایَـٰتِ ٱللَّهِ هُزُوࣰا وَغَرَّتۡكُمُ ٱلۡحَیَوٰةُ ٱلدُّنۡیَاۚ فَٱلۡیَوۡمَ لَا یُخۡرَجُونَ مِنۡهَا وَلَا هُمۡ یُسۡتَعۡتَبُونَ ﴿٣٥﴾
این [گرفتارى] از آن روست كه آیات الهی را مسخره می‌کردید و زندگى دنیا فریبتان داده بود». امروز [کافران را] از آتش بیرون نخواهند آورد و از آنان خواسته نمی‌شود که [با توبه و طاعت، پروردگارشان را از خود] خشنود سازند.
فَلِلَّهِ ٱلۡحَمۡدُ رَبِّ ٱلسَّمَـٰوَ ٰتِ وَرَبِّ ٱلۡأَرۡضِ رَبِّ ٱلۡعَـٰلَمِینَ ﴿٣٦﴾
ستایش مخصوص الله است؛ پروردگار آسمان‌ها و زمین و تمامیِ جهانیان.